Yücel Tunca İle Haber Fotoğrafçılığı Üzerine

Söyleşi: Narin Demirci

Kaç yıldır fotoğraf sanatıyla uğraşıyorsunuz ve kaç yıldır profesyonel olarak fotoğraf çekiyorsunuz? 

Fotoğrafçılığa, 1985 yılında, gazetecilik eğitimi kapsamında aldığım fotoğrafçılık dersiyle ilk adımımı attım ve ilk fotoğraf makinemi aldım. Hemen bir yıl sonra da, üniversitede okumaya devam ederken dergi ve gazetelerde basın fotoğrafçısı olarak çalışmaya başladım.

Fotoğrafı sevmenize, yönelmenize sebep olan şey nedir? Sanatlar içinde neden fotoğrafı tercih ettiniz?

Gazetecilik eğitimini seçerken aslında önümdeki rol model Uğur Mumcu idi. Araştırmalar yapan, yazan bir gazeteci olma hayalim, fotoğrafçılık dersi hocamız Özdemir Gürsoy’un etkisiyle yön değiştirdi. Fotoğrafın da en az yazı kadar etkili bir anlatım aracı olduğunu onun fotoğrafları sayesinde anladım. Böylelikle basın alanında foto-muhabirlik yaparak yol almaya karar verdim.

Çekerken en fazla zevk aldığınız kareler, en fazla zorlandığınız kareler hangileridir? Neden?

İlgi çekici ışık ve gölge oluşumlarını, ruh halini temsil edecek biçimde fotoğraflamayı seviyorum. Bunun yanı sıra fotoğraf çekme amacıyla çıkılan yolculukların verdiği keyif de yabana atılır gibi değil. Öte yandan sosyal olayların fotoğraflanmasında da kendime bir rol biçiyorum halen. Gazetecilik yılları geride kalsa da bu refleks, insani tepkilerimle birleştiğinde beni sokaklarda yaşanan olaylara doğru çekiyor. Çatışmalı ortamlarda fotoğraf çekmek oldukça zor. Fiziki zorlukların yanı sıra psikolojik zorlukları da var.

Fotoğrafçılığı meslek olarak yapıyorsunuz. Genelde insanlar fotoğrafçılığa meslek olarak bakmıyor. Bu konuda onlara bunu kabullendirmekte zorluk yaşadınız mı? Ya da yaşıyor musunuz?

Bu noktada elbette en büyük çatışma aile içinde yaşandı geçmişte. Özellikle babama fotoğrafçılığın, gazeteciliğin benim için önemini anlatmakta zorluk çektim. Israr ettim, vazgeçmedim, her türlü sonucuna katlandım. Bundan on-on beş yıl öncesine kadar babamdan hâlâ şunu duyuyordum: “Artık kendine doğru düzgün bir meslek edin.” Şimdilerde bu baskı kalmadı neyse ki. Neredeyse elli yaşına gelmiş birisinin başka bir yol düşünmeyip ısrar ettiğini görmek, onun da yelkenlerini suya indirdi.

Siz basın-yayın mezunusunuz. Haber fotoğrafçılığına bakışınız nedir? Haber fotoğrafçılığını diğer fotoğraf kategorilerinden ayrılan özelliği nedir?

Basın fotoğrafı da dahil her türlü fotoğraf, fotoğrafçının akıl süzgecinden doğar, hayata bakışıyla şekillenir. Basın fotoğrafçısı, diğer fotoğrafçılık alanlarına oranla biraz daha objektif olma sorumluluğu taşır. Bu durumda kişisel yorumlarınız, durumun objektif anlatımıyla zaman zaman çelişebiliyor. İkisi arasındaki gerilimi kontrol altında tutmak son derece önemli… Dolayısı ile diğer fotoğraf alanlarında fotoğrafçı kendini daha özgür hissederken, basın fotoğrafçılığı alanında daha dikkatli davranmaya çalışıyor. Realitenin objektif biçimde aktarılması sırasında, kişisel yorumların devreye girmemesi olanaksız olsa da bunun çok dikkatli yapılması gerekiyor.

Gazetecilikte fotoğrafın önemi nedir? 

Fotoğrafın inandırıcılığı, belge gücü onu gazetecilikte vazgeçilmez kılıyor. Sözün, yazının iddia ettiğini fotoğraf ispatlıyor. Bunun en iyi örneklerini geçtiğimiz yıl Gezi Parkı Direnişi sırasında gördük. Devlet şiddetinin boyutlarını anlamamızda büyük etkisi oldu. Yalnızca bu da değil elbette. Sayılı medya organlarını hariç tutarsak basılı ya da online yayıncılıkta okumayı kolaylaştırmak, durum bilgisini hızlı biçimde okuyucuya aktarmak ve hatta grafik-estetik değeriyle sayfaları okunur-bakılır kılmak gibi önemli katkıları var fotoğrafın.

Sizin fotoğraf sanatınızın içinde haber fotoğrafçılığının yeri nedir? Genelde hangi tarz çekimler yapıyorsunuz?

Yirmi yıl kadar basın fotoğrafçılığı yaptıktan sonra fiili anlamda bu alandan uzaklaştım. Ancak gerek basın fotoğrafçılığı alanında gençler yetiştirmek, gerekse de basılı olarak veya internet ortamında basın ve belgesel fotoğrafı yayınları çıkarmaya, oluşturmaya devam ediyorum. Kişisel fotoğraf uğraşım son dönemlerde daha çok öznel anlatımlara doğru ilerliyor. Fotoğraflarımda artık kendi dünyama ilişkin yansımalar var.

Herkes haber fotoğrafçılığı yapabilir mi? Haber fotoğrafçılığı yapmak isteyen gazetecilere neler önerirsiniz? 

Kuşkusuz herkes haber fotoğrafçılığı yapabilir. Haber fotoğrafçılığının da kendi içinde birçok alanı var biliyorsunuz. Spordan tutun da magazine, sıcak haber fotoğrafçılığından, savaş fotoğrafçılığına kadar birçok iç disiplini mevcut. Bunların herhangi birinde emek vermek isteyenlerin meslek içi eğitime, kişisel donanıma, sabra ve tutkuya gereksinim duyacaklarını biliyorum. Kolay bir meslek değil ancak itiraf etmeliyim ki otuz katlı bir binada, bir masa başında yıllarını geçiren pek çok insanın yaptığı işten çok daha iyi bir iş. Maddi olmasa da duygusal tatmini oldukça yüksek… Arsız bir tüketici olarak hayatını sürdürmek maksadıyla kendini para kazanmaya adamayı reddedenler için ideal bir iş alanı olduğunu bile söyleyebilirim.

Galata-2015